1 april 2019

Saffraan, het rode goud van Novelda. Hoe het allemaal begon.


Voor de Costakrant Vinalopó editie 5 (ook verschenen op mijn blog) schreef ik een artikel over het rode goud van Novelda. Onlangs hoorde ik het verhaal hoe het allemaal begon:
Op de foto zien we José Verdú te paard klaar om naar "La Mancha" te reizen om de beste saffraan te kopen. Hij kwam uit een familie van tuinbouwkooplieden. Op een dag besloot hij dat hij zich op de handel in saffraan moest toeleggen. Hiervoor kleedde hij zich in zijn beste pak. Hij kleedde ook zijn paard met het feesttuig en belde de fotograaf, iets dat toen ongebruikelijk was. Deze foto symboliseert de oprichting van zijn bedrijf.
De reis duurde meerdere dagen. Gezien de hoge waarde van zijn koopwaren droeg hij veel contanten bij zich, wat hem een ​​aantrekkelijk doelwit maakte voor overvallers.
Hij werd sporadisch aangevallen en reageerde op aanvallen met een schot uit zijn jachtgeweer dat hij goed zichtbaar op zijn paard had geplaatst zodat het ook een afschrikkende werking had. Waarschijnlijk had hij zijn inspiratie hiervoor gehaald uit Amerikaanse foto’s uit die tijd.
De eerste grote klant bleek een Engelsman te zijn die enorme hoeveelheden saffraan importeerde. Er ontstond een onenigheid en José Verdú trok naar Groot-Brittannië met de bedoeling het probleem op te lossen wat echter niet lukte en leidde tot het verbreken van de zakelijke contacten met de Engelsman.
Tijdens zijn verblijf in het buitenland had hij opgemerkt dat daar geen gram van zijn koopwaar was te vinden. Don José zag dat zijn saffraan in Engeland direct werd overgeladen in schepen naar India. In die tijd behoorde India tot het Verenigd Koninkrijk. India was een grote consument van saffraan. Het was een groot land dat het kruid gebruikte om te koken, stoffen te verven en het als wierook te verbranden in religieuze ceremonies. José Verdú begreep snel dat hij moest verhuizen om zijn product verder te exporteren. In Bombay vond hij een partner, Khutaw Ladha, die het bedrijf hielp om een gouden handel op te zetten. Van haar kant was de partner in India verzekerd van een aanbod tegen een betere prijs, een kortere leveringstermijn en ook het uitschakelen van de imperialistische tussenpersoon. De heer Ladha was zo tevreden dat hij de noodzaak zag om zijn nieuwe partnerschap aan zijn klanten bekend te maken. Daartoe bestelde hij deze reclameaffiche. 


Wanneer Don José terugkeerde naar Novelda vertelde hij zijn broers de wonderen die hij daar had gezien: fakirs die op glas sliepen en vuur spuwde, de Taj Mahal, kleurrijke kostuums, boeddhistische tempels. Met honderden ansichtkaarten liet hij thuis zien wat hij zelf had beleefd.
Don José sterft in 1921.