Het tomatengevecht op de laatste woensdag van augustus, (in 2017 op woensdag 230 augustus) ontstond in Buñol, in de omgeving van Valencia, in 1945 als gevolg van een kleine ruzie tussen een groepje jongeren. Vlakbij de Plaza del Pueblo stond een kraam met groenten en fruit. In plaats van verder aan elkaar te trekken en te duwen, begonnen de jongeren elkaar te bekogelen met groenten en fruit. De politie maakte hieraan een eind en de jongeren moesten de standhouder vergoeden.
Een jaar later
herhaalden de jongens het gevecht, maar deze keer hadden ze zelf hun tomaten
meegebracht. Tijdens
de volgende jaren herhaalde zich het gevecht maar deze activiteit werd verboden maar de jongeren gingen er toch mee
door. In 1950 liet het gemeentebestuur het gevecht toe maar het volgende jaar
werd het weer verboden. Een groot aantal jongeren werd toen opgepakt en
opgesloten maar de inwoners van Buñol steunden de deelnemers en zij
verplichtten de overheid om de jongeren vrij te laten. Het festival werd steeds
populairder, ook buiten Buñol en zo kwamen er steeds meer en meer deelnemers. Het probleem was echter soms een politicus, wel of niet per ongeluk, geraakt werd en
dus werd La Tomatina opnieuw verboden.
Uit protest
organiseerden een aantal inwoners in 1955 de begrafenis van de tomaat. Een
tomaat werd in een doodskist plechtig door het dorp gedragen terwijl de fanfare
dodenmarsen speelde. In 1957 besloot het gemeentebestuur om La Tomatina
officieel toe te staan.
Sinds 1980 zorgt het
gemeentebestuur zelf voor de tomaten. Elke jaar neemt het aantal tonnen tomaten
dat gebruikt wordt toe, evenals het aantal deelnemers. Vanaf verschillende
vrachtwagen worden de tomaten in overvloed uitgeladen op de Plaza del Pueblo.
Deze tomaten komen uit Xilxes Castellón omdat ze daar goedkoper zijn en ze
worden er speciaal gekweekt voor deze feesten. De smaak van deze tomaten is
niet echt geschikt voor consumptie. De deelnemers wordt nu aangeraden om een
beschermende bril en handschoenen te dragen. Ook moeten de tomaten platgedrukt
worden zodat ze niets of niemand kunnen beschadigen of kwetsen.
Deelnemen aan de La
Tomatina niet meer gratis. Tickets kosten 10 euro en zijn verkrijgbaar via de
website latomatina.info.