(Artikel geschreven voor De Costakrant editie 96)
Als we het hebben over Spaanse uitvindingen, denken we meestal aan de grote
Spaanse uitvindingen zoals de autogyro van Juan de la Cierva, de onderzeeër van
Isaac Peral of de dweilstok van luchtmacht-ingenieur Manuel Jalón
Corominas. Zie hiervoor De
Costakrant editie 83. Er zijn echter andere minder bekende maar even
belangrijke uitvindingen. Dit zijn enkele van hen.
De warme chocolademelk, chocolate
caliente
Onder de honderden Spaanse
bijdragen aan de gastronomie is er een die vaak onopgemerkt blijft, de warme
chocolademelk. De populaire zoete en dikke drank op basis van cacao is geen
Belgische, Zwitserse of Amerikaanse uitvinding, maar Spaans. De oude Azteken
dronken chocolade, ja, maar het was een bitter brouwsel dat koud en gekruid
werd met hete specerijen zoals chili. De Spaanse conquistadores vonden het
mengsel niet zo lekker, dus kookten ze de cacao met suikerriet. Er wordt
aangenomen dat de eerste warme chocolademelk gedronken werd in het Monasterio de Piedra in Zaragoza. De
drank werd al snel populair in het klooster en in de rest van het land.
De rolstoel, la silla de ruedas.
Het idee om mensen met
mobiliteitsproblemen in wagentjes te vervoeren is zo oud als de wereld. De
eerste beelden komen uit China, gebeiteld op een tablet uit de zesde eeuw voor
Christus. De eerste rolstoel die werd ontworpen en vervaardigd met het enige
doel een persoon met een handicap te vervoeren, werd in 1595 in Spanje
vervaardigd. Deze rolstoel was gemaakt om het leven van koning Felipe II, die
last had van jicht, gemakkelijker te maken.
De nietmachine, la grapadora.
De eerste nietmachine in de
geschiedenis dateert uit de 18e eeuw. Hij werd gemaakt in Baskenland op verzoek
van koning Lodewijk XVII van Frankrijk. In de twintigste eeuw, door een
overvloed aan papieren documenten, werden verschillende patenten aangevraagd
die leidden tot het huidige bekende model.
Kabelbaan, el teleférico.
De Amerikanen denken graag dat
de eerste kabelbaan ter wereld in 1913 over de Niagara-watervallen is gebouwd,
maar de waarheid is dat er al een kabelbaan in San Sebastian was. Deze werd in
1907 gebouwd en liet de aristocratie van San Sebastian moeiteloos naar de berg
Ulia klimmen. De bouw van deze
kabelbaan is het werk van uitvinder, ingenieur en wiskundige Leonardo Torres
Quevedo.
Het elektronische boek, el libro electrónico.
Het elektronische boek was nog niet bekend in
1949, maar dat belette niet dat leraar en uitvinder Angela Leon Robles een
machine uitvond die algemeen beschouwd wordt
als de voorloper van het elektronische boek. Ze noemde het een mechanische
encyclopedie. Het toestel is te zien in het Nationaal Museum van Wetenschap en
Technologie van La Coruña.
De haakbus, el arcabuz.
Uitgevonden rond 1450, het was het eerste
draagbare kanon uit de geschiedenis. De naam “acabuz” komt uit het Nederlands en betekent "haak kanon". Hoewel
het door een enkele man kon worden getransporteerd en gebruikt, moesten de
eerste modellen op een soort statief worden afgevuurd en was het laadproces erg
traag en complex. Door de jaren heen werd de haakbus geperfectioneerd en
verlicht, totdat hij in de tweede helft van de zestiende eeuw plaatsmaakte voor
het musket.
Talgo trein, tren Talgo.
De eerste Talgo trein, ontwikkeld door de
Baskische ingenieur Alejandro Goicoechea, werd gebouwd in 1942, maar het duurde
tot 1964 voordat deze trein een internationale carrière zou beginnen. De
treinen van dit type bereiken een conventionele snelheid van 200 kilometer per
uur en overtreffen de 350 kilometer per uur op
hogesnelheidsroutes. Momenteel rijden deze treinen in verschillende
landen, waaronder de Verenigde Staten.
Potlood slijper, afilalápices.
Deze werd in 1945 gemaakt door Ignacio Urresti.
Het eerste model had een gewicht van anderhalve kilo en het zag eruit als een
mengsel tussen een koffiemolen en een oude camera.
Deze wandeling bracht ons naar de steengroeven van Santa Maria waar de stenen werden gekapt om de Basiliek van Santa Maria in
Elche te bouwen (tussen 1672 en 1784). In dit gebied zie je nog de sporen van karren uitgesleten in rotsen. Volgens een bron door het transport van de met stenen geladen karren welke van de steengroeve naar Elche reden, volgens andere bronnen was dit een pre-Romeinse weg 'Barranco de San Antón'. Dit pad was de toegangsweg door de valleien naar de binnenlanden vanaf de kust.
