1 november, Dia de Todos los Santos, Allerheiligen in Spanje

Op 1 november vieren de Spanjaarden “Día de todos los Santos" een dag waarop men "alle heiligen" herdenkt die op aarde de goede strijd gestreden hebben, en naar de vaste overtuiging van de geloofsgemeenschap, bij God in de hemel zijn opgenomen. Het gaat hier om die heiligen die door het jaar geen eigen naamdag hebben omdat hun heiligheid alleen bij God bekend was en niet bij de mensen. Heel de familie gaat dan naar het kerkhof om er bloemen neer te leggen op de graven en nissen van de overledenen. De week voordien is het op de kerkhoven een drukte van familieleden die de graven oppoetsen en opsmukken met nieuwe bloemstukken. Bloemen zijn duur in Spanje maar die dagen is het kerkhof één bloemenpracht. Dit gebeuren is vergelijkbaar met de gebruiken in België. Ik herinner me nog dat vader ook de week voor Allerzielen in de weer was met “spic en span” om de graven van ouders en grootouders af te schrobben. Belangrijk was toen ook om op het graf een pot met chrysanten te plaatsen met zoveel mogelijk bloemknoppen in. Hoe meer bloemknoppen hoe meer men de overledene eerde, en vader telde de bloemknoppen… In de Spaanse dorpen is het nu nog steeds een prestigekwestie, hoe overdadiger het graf wordt versiert met grote en mooie bloemen des te groter het aanzien van de familie. 

Op 2 november wordt in Spanje de Día de Muertos of in het Catalaans Día de Difuntos of wat wij Allerzielen noemen gevierd. Allerzielen (het feest van alle zielen) is de dag waarop in de rooms-katholieke kerk alle gelovige zielen van gestorvenen worden herdacht. Deze herdenkingsdag voor de gestorven kloosterbroeders werd in de tiende eeuw door abt Odilo van Cluny ingesteld. In de twaalfde eeuw werd deze dag door paus Johannes XIX algemeen ingevoerd als feestdag voor alle gelovige zielen.

Bij een Spaanse feestdag horen natuurlijk ook de typische gerechten en zoetigheden. Zo ook voor de “Día de todos los Santos". De bekendste zijn de Panellets, Huesos de Santo en Buñuelos de Viento.

Panellets, volgens de  traditie moesten in de nacht van 31 oktober op 1 november de klokkenluiders de doodsklokken heel de nacht laten luiden. Vrienden en familieleden van de klokkenluiders kwamen dan deze calorierijke hapjes brengen om de klokkenluiders goed wakker te houden voor het harde werk van die lange nacht. 

Een ander verhaal is dat wanneer je op 1 november een panellet eet er een ziel bevrijd wordt uit de hel. Er bestaan oneindig veel varianten, maar alle zijn op basis van marsepein of amandelpasta, vrijwel allemaal bedekt met pijnboompitten. Ook wordt wel gewerkt met hazelnootsnippers. Een bom vol calorieën, die je hier samen met de gepofte kastanjes eet en wegspoelt met een glas zoete wijn.

Huesos de Santo, letterlijk vertaald "Beenderen van de Heilige" zijn desserts van marsepein. Ze hebben een lange, cilindrische vorm en hebben een enigszins gegroefd oppervlak met suiker glazuur. De textuur is typisch marsepein, zodat ze zacht en licht zijn van gewicht. Hoewel de oorspronkelijke Huesos  de Santo wit waren met zoete vullingen kan je ze nu ook vinden in verschillende kleuren en verschillende vullingen zoals confituur, chocolade, praline of zelfs yoghurt. De oorsprong van deze lekkernij  gaat terug tot het begin van de zeventiende eeuw, hoewel het gebruik van marsepein al bekend was in de tijd van de Moorse overheersing.

Buñuelos de Viento zijn kleine deegbollen gemaakt van meel, boter en eieren die in het olijfolie worden gefrituurd. De afgeronde vorm kan na enige oefening verkregen worden met behulp van twee lepels De gefrituurde deeg verdubbelt bij het bakken het volume, het is om deze reden dat zij de naam krijgen «de viento» (wind, lucht). De Buñuelos de Viento  worden via een kleine opening gevuld met zoete room, chocolade of slagroom. 

(artikel geschreven voor de Costakrant editie 82)